Ο Σπήλιος Παπασπηλιόπουλος δεν έφυγε ξαφνικά. Τα τελευταία χρόνια απομακρυνόταν σταδιακά από τον κόσμο των καθημερινών αισθήσεων ενώ το βλέμμα του διατηρούσε σταθερά εκείνη την γνωστή σε όλους μας αναλαμπή φιλικότητας και αγάπης. Μέχρι το τέλος, που ήρθε αργόσυρτα και βασανιστικά για τον ίδιο και τους δικούς του, η έκφρασή του απέπνεε τρυφερότητα και ελπίδα, αδιάψευστες μαρτυρίες του θάρρους και της πηγαίας γενναιοδωρίας που τον χαρακτήριζαν.

Ήταν μια πολύπλευρη προσωπικότητα, διανοούμενου και ενεργού πολίτη. Διακρίθηκε σαν οικονομικός επιστήμονας και καθηγητής, με πλούσιο συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο, πρωτοπόρος στην ανάδειξη της οικολογικής διάστασης της οικονομικής ανάπτυξης. Υπήρξε πρωτεργάτης στη ενεργοποίηση της κοινωνίας πολιτών. Πολιτικά δεν ήταν ποτέ αδρανής. Εντάχθηκε χωρίς δισταγμούς ή υστεροβουλίες στον αγώνα για τη προάσπιση της δημοκρατίας, των ελευθεριών και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά, κάποτε, στα δύσκολα χρόνια της 7ετίας 1967 – 1974. Και ξεκινήσαμε τότε ένα διάλογο που είχε σαν κύριο θέμα την «Ευρώπη». Θέμα χιλιοειπωμένο τώρα, που όμως τότε συμπύκνωνε ένα πολιτικό όραμα, όχι απλά της δημοκρατίας και του πολιτισμού, αλλά του καθορισμού των κανόνων και των μεθόδων εφαρμογής των επιταγών των πολιτικών και πολιτισμικών αξιών.

Ο Σπήλιος απεχθανόταν τις γενικόλογες δεοντολογικές διακηρύξεις. Αναζητούσε απαντήσεις για τον τρόπο πρακτικής εφαρμογής των αρχών και μεθόδων δημοκρατικής διακυβέρνησης και διαχείρισης της οικονομίας, που έδωσαν σε ορισμένους λαούς της Ευρώπης κάποιο προβάδισμα, που δεν οφειλόταν μόνο στην οικονομική τους ευμάρεια.

Οι «πολιτικοί λόγοι» που επέβαλαν την ένταξη της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα αποτελούσαν ένα γρίφο, που έπρεπε να λυθεί. Η ΕΟΚ δεν εξασφάλιζε αμυντική κάλυψη έναντι του εξωτερικού εχθρού. Το ερώτημα ήταν τι πρόσφερε η πολιτική, η οικονομική, η κοινωνική, η πολιτιστική «Ευρώπη»; Αυτήν «ανακαλύπταμε» σε ένα αέναο διάλογο στη διάρκεια του οποίου ο Σπήλιος έδινε τους ορισμούς της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, του εκσυγχρονισμού του κράτους, της κοινωνικής δικαιοσύνης σε συνδυασμό με οικονομική ανάπτυξη. Ανεκτίμητη η συμβολή του στην απάντηση που έπρεπε να δοθεί, τι τελοσπάντων προσδοκά η Ελλάδα από τη δημοκρατική Ευρώπη και τι μπορεί και αυτή να συνεισφέρει σ’ αυτήν ;

Ο διάλογος συνεχίσθηκε στα νεώτερα θέματα της κοινωνίας πολιτών. Αυτού του «τρίτου δρόμου», τον οποίο ο ελεύθερος πολίτης μπορεί να ακολουθήσει μεταλλάζοντας τις ρητορικές ροπές των επικοινωνιακών προτεραιοτήτων σε εύληπτη και αποτελεσματική κοινωνική πράξη.

Τον διάλογο αυτόν ζωντάνευε με την απαράμιλλη ευαισθησία του και τη μοναδική αίσθηση χιούμορ. Η διακοπή του διαλόγου βαθαίνει την ήδη αξεπέραστη λύπη μας για την απώλεια ενός αγαπημένου φίλου.

Κώστας Ζέπος
Ειδικός Γραμματέας Δ.Σ. Κίνησης Πολιτών