Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στις 18/5/2016 η εκδήλωση της «Κίνησης Πολιτών για Ανοικτή Κοινωνία», με θέμα:

« Χτίζοντας ένα συναινετικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης».

Στη γεμάτη αίθουσα του Πολυχώρου Οι Φίλοι της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους οι πρώην Πρωθυπουργοί Κώσταας Σημίτης και Παναγιώτης Πικραμμένος (Αντιπρόεδρος της Κίνησης Πολιτών), ο πρώην Υπουργός, Τάσος Γιαννίτσης, ο Πρύτανης του ΕΜΠ, Ιωάννης Γκόλιας καθώς και άλλες προσωπικότητες της πολιτικής και πνευματικής ζωής  του τόπου.

O  Πρόεδρος της Κίνησης Πολιτών, Πρέσβης ε.τ., κ. Ιωάννης-Αλέξιος Ζέπος στην εναρκτήρια ομιλία του ανέφερε ότι  εκδήλωση αυτή ανήκει στον κύκλο εκδηλώσεων που οργανώνει η Κίνηση Πολιτών για μια Ανοικτή Κοινωνία, με γενικό τίτλο «Η αυριανή Ελλάδα» και τόνισε ότι: «Οι διαδικασίες αναμόρφωσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, προϋποθέτουν ένα συντονισμένο και ουσιαστικό κοινωνικό και πολιτικό διάλογο, βασισμένο σε αρχές και αξίες. Ένας τέτοιος διάλογος, δυστυχώς, δεν υπήρξε».  Στη συνέχεια το μέλος του Δ.Σ. της Κίνησης Πολιτών,  κ.Γρηγόρης Πελεκάνος εισηγήθηκε το πλαίσιο της εκδήλωσης και ανέφερε ότι, η συναίνεση προϋποθέτει μακροπρόθεσμο προγραμματισμό, ενδελεχή προετοιμασία των κομμάτων, διάλογο των κοινωνικών φορέων και συνάρτηση του ασφαλιστικού με την απασχόληση και την ανάπτυξη.

Στην εκδήλωση μίλησαν:

Ο Καθηγητής, κ. Πάνος Τσακλόγλου, που παρουσίασε τις ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες διαφόρων συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης

Ο Καθηγητής, κ. Μιλτιάδης Νεκτάριος, πρώην Διοικητής του ΙΚΑ, που μίλησε για τα αξιακά αίτια της κατάρρευσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Η αν. Καθηγήτρια,  Κα. Πατρίνα Παπαρηγοπούλου, που μίλησε για το νέο ασφαλιστικό νόμο.

Ο κ. Χάρης Κυριαζής Πρόεδρος του Ινστιτούτου Βιομηχανικής και Επαγγελματικής Επιμόρφωσης – ΣΕΒ και ο Καθηγητής, κ. Γιώργος Αργείτης, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ που συζήτησαν με συντονιστή τον Καθηγητής, κ. Βασίλη Ράπανο, Πρόεδρο ΔΣ της Alpha Bank, περί των προϋποθέσεων ουσιαστικού διαλόγου που θα οδηγήσουν σε συναίνεση για αυτό το κρίσιμο  θεσμό της κοινωνίας μας. Στη συζήτηση παρενέβη ο κ. Τάσος Γιαννίτσης.

Ειδικότερα:

Ο κ. Π. Τσακλόγλου τόνισε ότι κατ ’αρχήν πρέπει να γίνει από όλους δεκτή η ανάγκη ύπαρξης Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης δεδομένων των αστοχιών της αγοράς και συνεπώς ο παρεμβατικός ρόλος του Κράτους πρέπει να θεωρείται απαραίτητος.  Όμως στο πλαίσιο αυτό πρέπει να προηγηθεί συζήτηση για το αν το νέο σύστημα θα είναι κυρίως «κεφαλαιοποιητικό» ή «διανεμητικό». Το πρώτο συνεπάγεται ανάληψη ευθύνης επιλογής από το άτομο, ενώ το δεύτερο συνεπάγεται ανάληψη ευθύνης από το Κράτος και σύναψη «συμβολαίου» μεταξύ γενεών είτε κατά επαγγελματική κατηγορία είτε ενιαία με ενιαίους κανόνες. Το σημερινό σύστημα είναι διανεμητικό, με έντονο στοιχείο αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών το οποίο όμως δεν εξασφαλίζει προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης και χρηματοδότησης του Συστήματος μακροπρόθεσμα. Η μετάβαση σε αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα είναι δύσκολη αλλά όλα τα σύγχρονα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης έχουν σταδιακά ενσωματώσει στοιχεία κεφαλαιοποίησης.

Ο. κ. Μ. Νεκτάριος προσδιόρισε ως τις αιτίες για την κατάρρευση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ι) την έλλειψη κατεύθυνσης, κακή διαχείριση, πελατοκρατία, ιι) την άνιση μεταχείριση ενδογενεακά και διαγενεακά, ιιι) την υπερβολική αναπλήρωση εισοδήματος, ιν) την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου που έπαυσε να βασίζεται στην ανάπτυξη εργατικού δυναμικού που αποτελεί προϋπόθεση για τα διανεμητικά συστήματα, ν) την έλλειψη πολιτικής συσσώρευσης αποθεμάτων των ταμείων προς παραγωγική χρήση τους και νι) τον λαϊκισμό και την έλλειψη προγραμματισμού. Όλες αυτές οι αιτίες κατέστησαν τα ελλείμματα του συστήματος κύριο παράγοντα διαμόρφωσης του ύψους του χρέους, ενώ εκτίμησε ότι τα ελλείμματα θα συνεχίσουν να συσσωρεύονται.

Η κα Π. Παπαρρηγοπούλου, αναφέρθηκε στο νέο ασφαλιστικό νόμο τον οποίον επέκρινε καθώς δεν προκύπτει η βιωσιμότητα του συστήματος. Ενδεικτικά δεν συνοδεύτηκε από επαρκή αναλογιστική μελέτη, ενώ η έκθεση που συνόδευε το νομοσχέδιο ήταν ελλιπής αναφερόμενη μόνο σε κάποια και όχι όλα τα ταμεία, δεν συνοδευόταν από πίνακα θνησιμότητας , περιείχε αντιφατικές παραδοχές π.χ. ως προς το ύψος της ανεργίας διαχρονικά . Τονίστηκε ακόμη ότι ο ενιαίος τρόπος εισφοράς δεν είναι σύμφωνος με την αρχή της ισότητας δεδομένου ότι επιβάλει ενιαίο κανόνα σε άτομα που οι κατάσταση των οποίων δεν είναι ίση. Επίσης τόνισε ότι ο νέος νόμος περιέχει αντικίνητρα εργασίας καθώς αίρει την ανταποδοτικότητα εισφορών και παροχών με συνέπεια ένας σημερινός εργαζόμενος να μην έχει κίνητρο καταβολής εισφορών πάνω της 25ετίας πράγμα που θα οδηγήσει στην εισφοροδιαφυγή.

Στη συζήτηση μεταξύ των κυρίων Χ. Κυριαζή και Γ. Αργείτη, διαπιστώθηκε ο παραγκωνισμός των κοινωνικών εταίρων από την όποια συζήτηση σχετικά με το νέο νόμο.  Ανιχνεύτηκε ότι στα μεγάλα προβλήματα του συστήματος μπορεί να υπάρξουν προσεγγίσεις εφόσον υπάρξει επιστημονικός διάλογος μεταξύ των φορέων, αποφευχθεί η επικοινωνιακή εκμετάλλευση του ευαίσθητου αυτού θέματος και βελτιωθεί η αγορά εργασίας, αποφεύγοντας ταυτόχρονα ακραίες θέσεις που οδηγούν σε απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Και οι δύο συζητητές ανεγνώρισαν ότι η συνεργασία των κοινωνικών φορέων μπορεί να ενισχύσει τη παραγωγικότητα και ότι προτεραιότητα είναι η διαμόρφωση συστήματος που δεν θα ενέχει κίνητρα εισφοροαποφυγής, που αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του συστήματος. Τέλος, οι συζητητές συμφώνησαν ότι η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή προσφέρεται ως θεσμός στο οποίο μπορεί να οργανωθεί και να πραγματοποιηθεί ο σχεδιασμός των προϋποθέσεων και η πραγματοποίηση διαλόγου για την μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Στην παρέμβασή του ο κ. Τ. Γιαννίτσης αναφέρθηκε στις δικές του εμπειρίες και προτάσεις, στην ανάγκη σοβαρών αναλογιστικών μελετών, διαλόγου και αποφασιστικότητας. Το ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να παρακολουθείται και να ανανεώνεται συνεχώς , να αναζητούνται οι τάσεις στη κοινωνία και την οικονομία ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι σύγχρονο και να αντιμετωπίζει επαρκώς τις τρέχουσες κάθε φορά συγκυρίες και τις μελλοντικές προκλήσεις.

Κοινή διαπίστωση όλων των ομιλητών ήταν ότι ο νέος ασφαλιστικός νόμος δεν είναι ασφαλιστική μεταρρύθμιση αλλά αποσκοπεί στην κάλυψη ελλειμμάτων χωρίς να έχει επαρκή αποδοχή από τη κοινωνία και χωρίς να συνδέεται επαρκώς με τις οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες της Χώρας. Κοινή διαπίστωση επίσης ήταν ότι σε σύντομο χρόνο θα είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί πραγματική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα, ώστε να ενισχύει την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Αναγνωρίστηκε η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή ως κατάλληλος θεσμός για την προετοιμασία και διεξαγωγή του διαλόγου που πρέπει να αρχίσει τώρα, καθώς προβλέπεται ότι θα διαρκέσει 2-3 χρόνια.