Είναι η ελληνική λογική “λογική”;

Διαπίστωσα επανειλημμένα ότι γνωστοί μου απέφευγαν να μεταφερθούν με το αυτοκίνητό μου, αρνούμενοι πάντα ευγενικά και συγκεκαλυμμένα αλλά  αποφασιστικά. Πέρασε λίγος χρόνος για να το συνειδητοποιήσω και να προσπαθήσω να το εξηγήσω. Θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτοί οι γνωστοί μου δεν είχαν ποτέ μεταφερθεί με εμένα ως οδηγό και επομένως δεν γνώριζαν τον τρόπο της οδήγησής μου.

Συζήτησα με έναν φίλο το «αίνιγμα» της στάσης των ατόμων αυτών, ο οποίος και με πληροφόρησε ότι, μετά από συζητήσεις μαζί τους, διαπίστωσε ότι αιτία της άρνησής τους ήταν η ενασχόλησή μου με την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων. Το σκεπτικό τους ήταν ότι μάλλον δεν θα είμαι και τόσο ικανός οδηγός[1], εφόσον ασχολούμαι τόσο πολύ με την πρόληψη ατυχημάτων,  εφόσον δεν οδηγώ ποτέ εάν έχω πιεί -έστω και ένα ποτήρι μπύρα- εφόσον απαιτώ τη χρήση ζώνης και στα πίσω καθίσματα  και  εφόσον θεωρώ την υψηλή ταχύτητα βασική αιτία ατυχημάτων.

Για τον μέσο (μόνο;) Έλληνα έχει επικρατήσει η αντίληψη ότι όποιος προπαγανδίζει υπέρ ενός λογικού τρόπου οδήγησης, το κάνει γιατί δεν μπορεί να οδηγήσει καλά. Με την ίδια ακριβώς αντίληψη, οι οδηγοί που δεν λαμβάνουν υπόψη τους τα όρια ταχύτητας, που προσπερνούν χωρίς ορατότητα και που παραβιάζουν ερυθρούς σηματοδότες θεωρούνται «οδηγοί τζίνια», στους οποίους υποτίθεται ότι μπορούμε να εμπιστευτούμε τα παιδιά μας και αγαπημένους μας ανθρώπους.

Η απάντησή μου σε αυτή τη νοοτροπία είναι η εξής: Ο Χάκινεν (παγκόσμιος πρωταθλητής φόρμουλας 1) είπε σε συνέντευξή του ότι αισθάνεται πιο ασφαλής σε αγώνες της φόρμουλα 1 από ότι σε επαρχιακούς δρόμους της Ελλάδας, εννοώντας σαφώς τους οδηγούς και τον τρόπο οδήγησης και όχι την κατάσταση των δρόμων.

__________________________________________

[1]Για λόγους τεκμηρίωσης: οδηγώ 49 χρόνια αυτοκίνητο (από 18 ετών), διανύω περίπου 10.000 χλμ τον χρόνο και είχα ένα ατύχημα, χωρίς τραυματισμούς (στο οποίο ήμουν υπαίτιος).

Στα φοιτητικά μου χρόνια συμμετείχα ως οδηγός σε ράλι της ADAC (Γερμανική Λέσχη Αυτοκινήτου) σε κρατιδιακό (Βαυαρίας) επίπεδο με αρκετές επιτυχίες. Επίσης οδηγούσα μηχανή μέχρι το 1996.

«Κλήσεις» και τροχαίες παραβάσεις

Η θεωρία υποστηρίζει ότι οι «κλήσεις» της Τροχαίας μπορούν να έχουν θετική επίδραση στη συμπεριφορά των οδηγών, όταν αυτές αποτελούν το 10% των παραβάσεων Tι γίνεται όμως στην Ελλάδα ; Ας επιχειρήσουμε έναν σύντομο υπολογισμό: Κάθε Έλληνας οδηγός παραβιάζει κατά μέσο όρο τον Κ.Ο.Κ. 5 φορές ανά ώρα, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη μη παραχώρηση προτεραιότητας σε πεζούς, τη μη χρήση ζώνης (ιδιαίτερα στα πίσω καθίσματα), κράνους και παιδικών καθισμάτων, τη χρήση κινητού τηλεφώνου, την παραβίαση του ορίου των 50 χλμ εντός κατοικημένων περιοχών όπως και πολλά άλλα. Ας υποθέσουμε ότι μία συγκεκριμένη ώρα π.χ. 11:00-12:00 κυκλοφορούν μόνο 1 εκατομμύριο οχήματα και δίκυκλα, αριθμός που αποτελεί το 20% του συνόλου.  Ο αριθμός των παραβάσεων επομένως, ανέρχεται σε 5 εκατομμύρια. Το 10% ισοδυναμεί με 0,5 εκατομμύρια παραβάσεις ανά ώρα. Η Τροχαία πιστοποιεί κατά τη διάρκεια όλου του έτους 300.000 περίπου παραβάσεις. Επομένως θεωρείται ουτοπία η απαίτηση να μπορεί η Τροχαία να πιστοποιεί 500.000 παραβάσεις την ώρα. Το συμπέρασμα αυτών των υπολογισμών είναι ότι οι «κλήσεις» στην Ελλάδα έχουν κυρίως εισπρακτικό χαρακτήρα και δεν επιδρούν στη συμμόρφωση της οδικής συμπεριφοράς των οδηγών.

Πλάνες που κυκλοφορούν για τη ζώνη αυτοκινήτου

Εάν πιάσει το αυτοκίνητο φωτιά δεν θα μπορέσω να βγω έξω. Απάντηση: Η φωτιά έρχεται μετά από σύγκρουση. Χωρίς ζώνη υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάποιος να τραυματιστεί και τότε σίγουρα δε θα μπορέσει να βγει έξω σε περίπτωση φωτιάς. Εκτός αυτού η αφαίρεση της ζώνης διαρκεί ένα δευτερόλεπτο Εάν πέσω σε γκρεμό δε θα μπορέσω να πηδήξω. Απάντηση: Εάν σε ατύχημα πεταχτεί κανείς έξω από το αυτοκίνητο υπάρχει πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να σκοτωθεί Η ζώνη δε χρειάζεται σε «μικρές ταχύτητες». Απάντηση: Ήδη η σύγκρουση με 50 χλμ/ώρα ισοδυναμεί με πτώση αυτοκινήτου από ύψος 10 μέτρων ( δηλαδή από τον 4ο όροφο πολυκατοικίας) Στα πίσω καθίσματα δεν χρειάζεται ζώνη. Απάντηση: Εκτός του ότι κινδυνεύουν και οι πίσω επιβάτες, βάζουν σε σοβαρό κίνδυνο και τον οδηγό – συνοδηγό εάν πέσουν πάνω στην πλάτη των καθισμάτων Σωστή χρήση ζώνης αυτοκινήτου: Να μη μαγκώνεται στην πόρτα ( συχνό μάγκωμα μειώνει την αντοχή της) Εάν υπάρξει ατύχημα με ζώνη, η ζώνη πρέπει να αλλάζει! Πρέπει να έχει απόλυτη επαφή με το σώμα ( μετά την τοποθέτηση ο επιβάτης τραβά το λοξό τμήμα της προς το παράθυρο) Δε φοράμε τη ζώνη πάνω από χοντρό μπουφάν ή παλτό γιατί μειώνεται η αποτελεσματικότητά της Για ενήλικες ύψους κάτω των 150cm τοποθέτηση ειδικών ανυψώσεων στο κάθισμα ώστε η ζώνη να μην περνά από τον λαιμό. Ορισμένα αυτοκίνητα έχουν ρυθμιστή ύψους στη μεσαία και πίσω κολώνα Ο αερόσακος δεν προστατεύει χωρίς ζώνη! Παιδιά έως 12 ετών ( και με ύψος κάτω από 150cm) χρειάζονται ειδικά καθίσματα ασφαλείας

Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ «ΠΡΟΣΕΧΩ»
« – Δε θα βάλεις το παιδί στο κάθισμα ασφαλείας;»
« – Όχι…αφού προσέχω!»

Ο συνηθισμένος αυτός διάλογος αποκαλύπτει τη σχετικότητα της έννοιας «προσέχω». Στην Ελλάδα η έννοια αυτή είναι θεωρητική, αόριστη, αποπροσανατολιστική και χωρίς πρακτική αξία. Για τον ενεργό και ευασθητοποιημένο οδηγό προσέχω σημαίνει ότι επιλέγω έναν συγκεκριμένο τρόπο δράσης και συμπεριφοράς την οποία και εφαρμόζω.

Αλήθεια στην Ελλάδα : • Αρκεί η «προσοχή» μας όταν βάζουμε το παιδί χωρίς κάθισμα ασφαλείας στο αυτοκίνητο; • Αρκεί η «προσοχή» μας όταν προσπερνούμε χωρίς καλή ορατότητα; • Αρκεί η «προσοχή» μας όταν πηγαίνουμε με 70χλμ σε περιοχή σχολείου, ενώ θα έπρεπε με 30χλμ την ώρα; • Αρκεί η «προσοχή» μας όταν περνάμε δίπλα από δικυκλιστή, χωρίς να κορνάρουμε διακριτικά και χωρίς να αφήνουμε την απαιτούμενη απόσταση ασφαλείας των 2 μέτρων;

ΠΡΟΣΟΧΗ στην οδήγηση δε σημαίνει ένταση των αισθήσεων. ΠΡΟΣΟΧΗ είναι απασχόληση μόνο με την οδήγηση και κυρίως εφαρμογή μέτρων που θα προλάβουν το ατύχημα

Eάν ένας κάτοικος του Άρη ερχόταν στην Ελλάδα….

Εάν ένας αξιωματικός της Τροχαίας του πλανήτη Άρη επισκεπτόταν τη γη και παρατηρούσε την κυκλοφορία των οχημάτων στην Ελλάδα, θα πίστευε ότι: -κάποιοι οδηγοί έχουν πάρει απαλλαγή από την υποχρέωση να υπακούν στους φωτεινούς σηματοδότες -τα αυτοκίνητα έχουν προτεραιότητα έναντι των πεζών -τα δίκυκλα έχουν απαλλαγεί επίσημα από την υποχρέωση εφαρμογής κανόνων οδικής συμπεριφοράς -τα πεζοδρόμια είναι χώροι εξυπηρέτησης των δικύκλων. Οι πεζοί τα χρησιμοποιούν με δική τους ευθύνη -οι ράμπες αναπήρων κατασκευάστηκαν για να μην ταλαιπωρούνται ελαστικά και αναρτήσεις των αυτοκινήτων όταν παρκάρουν σε πεζοδρόμια -οι βιομηχανίες αυτοκινήτων εισάγουν τα αυτοκίνητα στην Ελλάδα χωρίς τασάκια για τσιγάρα -το νόμιμο προσπέρασμα είναι από δεξιά -οι οδηγοί λεωφορείων λαμβάνουν συνεχώς οδηγίες από το κέντρο τους μέσω κινητού τηλεφώνου, αφού μιλάνε αρκετό διάστημα με αυτό -η διπλή λευκή γραμμή σε επαρχιακούς και εθνικούς δρόμους σηματοδοτεί τη δυνατότητα ακίνδυνου προσπεράσματος -οι τροχονόμοι βρίσκονται στις διασταυρώσεις για να τις μπλοκάρουν -οι μηχανές μεγάλου κυβισμού έχουν απαλλαγεί από την υποχρέωση να έχουν αριθμό κυκλοφορίας και, μερικές από αυτές, για κάποιον άγνωστο λόγο, έχουν αλλά τον κρύβουν μπροστά από τον πίσω τροχό -τα Ελληνάκια μέχρι περίπου 12 ετών πρέπει να είναι αθάνατα (λόγω της πλήρους έλλειψης παιδικών καθισμάτων στα αυτοκίνητα – η μεταφορά τους γίνεται στην αγκαλιά της μητέρας) -οι βιαστικοί οδηγοί εξυπηρετούνται από μία περίεργη λωρίδα κυκλοφορίας στο δεξιό άκρο των αυτοκινητοδρόμων (ΛΕΑ) -οι Έλληνες οδηγοί θα πρέπει να είναι πολύ πειθαρχημένοι, λόγω έλλειψης ελέγχου και παρουσίας αυτοκινήτων της Τροχαίας

TA 10 OXI TOY ΠΡΟΣΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

Αμαρτωλή οδική ενέργεια, στην Ελλάδα, το προσπέρασμα! Πολύ δυστυχώς, η διπλή λευκή διαχωριστική γραμμή και η πινακίδα απαγόρευσης προσπεράσματος, έχουν καταντήσει διακοσμητικά στοιχεία, χωρίς καμία ανασταλτική επίδραση. Λανθασμένα ή απαγορευμένα προσπεράσματα, ευθύνονται για βαριά τροχαία ατυχήματα. Τα 10 ΟΧΙ του προσπεράσματος (κυρίως για δρόμους χωρίς ενδιάμεσο προστατευτικό διάζωμα) · ΟΧΙ χωρίς πλήρη ορατότητα (στροφή, ομίχλη κλπ) · ΟΧΙ πίσω από αυτοκίνητο που ήδη προσπερνά · ΟΧΙ σε γέφυρες, έργα, στροφές, ισόπεδους κόμβους · ΟΧΙ κοντά σε ισόπεδη σιδηροδρομική γραμμή · ΟΧΙ σε σήραγγες · ΟΧΙ όταν σχολικό λεωφορείο κάνει στάση · ΟΧΙ με μικρή διαφορά ταχύτητας από το προπορευόμενο όχημα · ΟΧΙ όταν το προπορευόμενο όχημα, έχει αναπτύξει την ανώτατη επιτρεπτή ταχύτητα ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΟΧΙ · ΟΧΙ προσπέρασμα για λόγους γοήτρου

ΑΝΘΡΩΠΟΚΤΟΝΙΕΣ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ ΄Η ΑΠΟ ΠΡΟΘΕΣΗ: ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ

Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ορισμένες ακατάλληλες συμπεριφορές στην οδήγηση έχουν μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς και θανάτους, ότι δηλαδή αποτελούν εν δυνάμει ανθρωποκτονίες. Αναφέρουμε μερικές πάνω στις οποίες ο καθένας μας πρέπει να κάνει την αυτοκριτική του. -Πάτημα γκαζιού αντί φρένου για να «προλάβουμε» να περάσουμε μία διασταύρωση, μόλις δούμε ότι ανάβει ο ερυθρός σηματοδότης. Πολύ συνηθισμένη συμπεριφορά, που δεν προκαλεί πλέον εντύπωση. -Ότι πρέπει να σταματάμε με τον πορτοκαλί σηματοδότη, δεν τολμούμε να το αναφέρουμε καν. -Οδήγηση πίσω από ασθενοφόρο που μεταφέρει ασθενή, σε πολύ κοντινή απόσταση, για να «εκμεταλλευτούμε» την ελεύθερη πορεία του αλλά και να μην μας πάρει άλλος τη θέση! Τα ατυχήματα υπαρκτά, με επί πλέον θύματα αλλά και πιθανές σοβαρές συνέπειες για τον μεταφερόμενο ασθενή. -Μεταφορά παιδιών χωρίς το επιβαλλόμενο από τη νομοθεσία ειδικό κάθισμα ασφαλείας, ή μεταφορά στην αγκαλιά της μητέρας: το παιδί λειτουργεί ως επιπλέον αερόσακος. «Αγάπη που σκοτώνει». -Οδήγηση μετά από λήψη αλκοολούχων ποτών. Η αλκοόλη, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για το 2004, ευθύνεται ή συσχετίζεται με το 30-50% (ανάλογα με την χώρα) των τροχαίων ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένων και πεζών. -Οδήγηση ενώ λαμβάνουμε φάρμακα που μειώνουν την ικανότητας οδήγησης[1]. Το 25% των τροχαίων ατυχημάτων έχει την αιτία του (ολοκληρωτικά ή εν μέρει) σε αυτά[2] τα φάρμακα, σύμφωνα με την Ιατροδικαστική του Πανεπιστημίου του Μονάχου (ανακοίνωση της Γερμανικής Λέσχης Αυτοκινήτου-ADAC). -Xρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση -Μη χρήση ζώνης/κράνους -Προσπέρασμα πίσω από άλλον που ήδη προσπερνά ή προσπέρασμα σε ακατάλληλη συγκυρία όπως π.χ. στροφές, γέφυρες, κακή ορατότητα, βροχή κ.λ.π. -Μη έγκαιρη αλλαγή ελαστικών. Ο χρόνος ζωής τους είναι συνάρτηση ετών και χιλιομέτρων. Για την Ελλάδα είναι περίπου 3-4 χρόνια[3] (αναλόγως χιλιομέτρων). Ατυχήματα λόγω ολισθηρότητας της οδού, οφείλονται συχνά σε φθαρμένα ελαστικά. Δυστυχώς ο Έλληνας οδηγός δεν μαθαίνει και δεν συνειδητοποιεί το βασικότερο για την οδήγηση: Πόσο μοιραίο εργαλείο μπορεί να γίνει ένα αυτοκίνητο, εάν δεν συνδυαστεί με την συνεπή κοινωνική συμπεριφορά του οδηγού του.

ΠΕΖΟΣ: Ο ΠΙΟ ΑΔΥΝΑΜΟΣ ΚΡΙΚΟΣ

Η Ελλάδα βρίσκεται στην πιο δυσάρεστη θέση σε απώλειες πεζών στην Ευρώπη (5 φορές περισσότερους από τη Γερμανία και Αγλλία/1 εκ. πληθυσμού). Οι απώλειες πεζών είναι ένας ευαίσθητος δείκτης ποιότητας της τροχαίας κίνησης σε μια χώρα και, κατ΄επέκταση, και της ποιότητας μιας κοινωνίας. Τα βασικά προβλήματα στην κυκλοφορία πεζών • Δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από αρμόδιους φορείς (Υπουργεία-Αστυνομία) • Δεν λαμβάνονται σχεδόν καθόλου υπόψη από τους οδηγούς • Ακόμα και ο ίδιος ο πεζός δεν υπολογίζει τον εαυτό του • Οι πεζοί, στην Ελλάδα, δεν έχουν μέτρα σύγκρισης (τι συμβαίνει σε άλλες χώρες) • Όταν πεζός διασχίζει δρόμο, ο οδηγός πρέπει να μειώσει ταχύτητα και να κορνάρει διακριτικά. Δεν πατά γκάζι για να αναγκάσει τον πεζό να τρέξει! • Δίπλα από πεζούς, σε στενούς δρόμους, περνάμε με πολύ μικρή ταχύτητα και με διακριτικό κορνάρισμα, για να μην τρομάξουμε τον πεζό, ιδιαίτερα αν είναι ηλικιωμένος • Όταν περνά πεζός σε διάβαση, ο οδηγός πρέπει να σταματήσει τελείως, και όχι (όπως συμβαίνει) να προχωρά αργά προς τον πεζό • Τα βαριά οχήματα, οι μοτοσικλέτες καθώς και τα οχήματα 4×4 είναι πολύ επικίνδυνα για πεζούς και ιδιαίτερα για παιδιά • Οι οδηγοί πρέπει να ανάβουν έγκαιρα, πριν νυχτώσει, τα «μεσαία» φώτα (τα «μικρά» είναι άχρηστα) γιατί τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι μόνο έτσι διακρίνουν τα αυτοκίνητα. Το σούρουπο είναι η πιο επικίνδυνη ώρα για ατυχήματα • Ο πεζός έχει πιθανότητες επιβίωσης μετά από σύγκρουση με αυτοκίνητο, αν αυτό πηγαίνει το πολύ μέχρι 30χλμ/ώρα • Σε περιοχές σχολείων, ο οδηγός πρέπει πάντα να μειώνει ταχύτητα στα 30χλμ/ώρα • Σε διασταυρώσεις όπου η κίνηση ρυθμίζεται από Τροχονόμο, ο πεζός πρέπει να παρακολουθεί τον Τροχονόμο και όχι τους φωτεινούς σηματοδότες • Ακόμη και σε μονόδρομους ο πεζός πρέπει να κοιτά και στις δύο κατευθύνσεις (υπάρχουν συχνά παραβάτες οδηγοί), πριν διασχίσει το οδόστρωμα • Σε δρόμους χωρίς πεζοδρόμια, ο πεζός βαδίζει στην αριστερή πλευρά του δρόμου, ώστε να βλέπει τα αυτοκίνητα που έρχονται. ! ΠΡΟΣΟΧΗ Βασικό: να βγούμε από τους ρόλους αντιπάλων πεζού-οδηγού, για το ποιος θα «επικρατήσει».

ΦΑΡΜΑΚΑ Η΄ΟΔΗΓΗΣΗ

Η Γερμανική λέσχη αυτοκινήτου (ADAC) σε μελέτη με την Ιατροδικαστική του Πανεπιστημίου του Μονάχου, υποστηρίζει ότι το 25% των ατυχημάτων προέρχονται από ή και από φάρμακα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα ατυχήματα με αιτία τα φάρμακα είναι περίπου όσα και τα ατυχήματα από λήψη αλκοολούχων ποτών. Η οδήγηση χρησιμοποιείται ως αντιπροσωπευτική δραστηριότητα, η οποία απαιτεί εγρήγορση. Φάρμακα, τα οποία μειώνουν την ικανότητα της οδήγησης είναι ακατάλληλα και για πιλότους, χειρουργούς, γενικά γιατρούς εν υπηρεσία, οικοδόμους, ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας κ.λπ. Στην Ελλάδα η πραγματικότητα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα ατυχήματα θα πρέπει να είναι περισσότερα διότι: α) ο φαρμακοποιός δεν ελέγχει τη συνταγή ώστε να πληροφορήσει τον ασθενή, β) οι περισσότεροι γιατροί, δυστυχώς, δεν γνωρίζουν τον κίνδυνο ατυχημάτων από ορισμένα φάρμακα και γ) ο πληθυσμός αγοράζει φάρμακα χωρίς συνταγή (παράνομο και επικίνδυνο) Ο κίνδυνος προέρχεται από τις (θεραπευτικές) δράσεις(π.χ. ηρεμιστικά) και από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων (π.χ. εμφάνιση ιλίγγου) οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και στο 50% των ασθενών (π.χ. στην αναλγητική ουσία Ινδομεθακίνη).Από έρευνες υπολογίζεται ότι άνω του 20% των κυκλοφορούντων φαρμάκων έχουν δράσεις ή/και ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες μειώνουν την ικανότητα οδήγησης. Για λόγους συνειδητοποίησης του κινδύνου παραθέτουμε τις βασικότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες είναι δυνατόν να εμφανιστούν, για μια αντιαλλεργική ουσία (υδροχλωρική διφενυδραμίνη): διαταραχές κινητικότητας, διέγερση, διπλωπία, ζάλη, θάμβος όρασης, ίλιγγος, καταστολή, σπασμοί, σύγχιση, υπνηλία, υπόταση, ναυτία, παραισθήσεις) Σε κάθε χορήγηση φαρμάκου ο ασθενής πρέπει να ερωτά τον γιατρό εάν αυτό επηρεάζει την ικανότητα οδήγησης. Σε κάθε έναρξη φαρμακευτικής θεραπείας ή σε κάθε αλλαγή φαρμάκου θα πρέπει να μην οδηγεί κανείς για 2-3 ημέρες, μέχρι να διαπιστωθεί η αντίδραση του φαρμάκου στον συγκεκριμένο οργανισμό. Αυτό ισχύει για όλα τα φάρμακα ανεξάρτητα επίδρασης στην ικανότητα οδήγησης ή όχι. Υπάρχουν αρκετά φάρμακα, στων οποίων τις οδηγίες χρήσης δεν αναφέρεται η πιθανότητα μείωσης της οδηγικής ικανότητας, με τη φράση «μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα οδήγησης», και όμως εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ικανότητα οδήγησης. Για αυτό είναι σημαντικό να ερωτάται πάντα ο γιατρός. Καθοριστικά είναι οι θεραπευτικές δράσεις (π.χ. καταστολή) και οι ανεπιθύμητες ενέργειες (π.χ. διπλωπία από αναλγητικά-αντιφλεγμονώδη φάρμακα). Η νομοθεσία επιβάλλει αποχή από οδήγηση σε χρόνια λήψη φαρμάκων (συνεννοηθείτε με το γιατρό σας). Σε αυτήν την περίπτωση δεν επιτρέπεται η χορήγηση επαγγελματικού διπλώματος οδήγησης! Σε περίπτωση επαγγελματικής οδήγησης και περιστασιακής χορήγησης ακατάλληλων για οδήγηση φαρμάκων, ο γιατρός πρέπει να χορηγήσει άδεια αποχής από την εργασία για το συγκεκριμένο διάστημα. Ιδιαίτερη σημασία έχει αυτό για πιλότους! Ακόμα και μικρή ποσότητα αλκοολούχου ποτού επιδεινώνει σημαντικά τις συνέπειες ακατάλληλων για οδήγηση φαρμάκων (δυναμική συνέργεια). Μετά την ανάγνωση αυτού του κειμένου και τη διαπίστωση λήψης ακατάλληλων για την οδήγηση φαρμάκων, δεν επιτρέπεται η διακοπή της θεραπείας αλλά η διακοπή της οδήγησης μέχρι συνεννόησης με τον θεράποντα γιατρό! Σημειώνουμε ότι τα φάρμακα, με μία ανεπιθύμητη ενέργειά τους, π.χ. αστάθεια ή υπνηλία (αντιαλλεργικά) ή σπασμούς, είναι δυνατόν να οδηγήσουν (όχι μόνο σε ηλικιωμένους) σε μία «απλή» πτώση στο σπίτι, με πολύ σοβαρές συνέπειες. Παραθέτουμε τις κυριότερες κατηγορίες φαρμάκων, οι οποίες μπορεί να μειώσουν σημαντικά την ικανότητα οδήγησης, με ενδεικτικές μόνο ανεπιθύμητες ενέργειες (στην πραγματικότητα πολύ περισσότερες). Προσοχή: ακόμα και μία ανεπιθύμητη ενέργεια να εμφανιστεί, είναι δυνατόν να μειωθεί σημαντικά η ικανότητα οδήγησης. Φάρμακα, τα οποία έχουν ληφθεί στο παρελθόν και δεν είχαν εμφανίσει ανεπιθύμητες ενέργειες, είναι δυνατόν σε νέα λήψη να εμφανιστούν. Δραστική, θεραπευτική ουσία Ανεπιθύμητες ενέργειες (ενδεικτικά) Ηρεμιστικά-υπνωτικά-Βενζοδιαζεπίνες (μεγάλη κατηγορία φαρμάκων) Κίνδυνος υπνηλίας και την επόμενη ημέρα: Η δράση επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης και την μυική λειτουργία. Πιθανή παρατεταμένη δράση επί ημέρες! Οφθαλμολογικά φάρμακα(και τοπικές σταγόνες) Τοπικές δράσεις: κερατίτιδα, γλαύκωμα, αλλά και σοβαρές παρενέργειες από συστηματική απορρόφηση: καρδιακές αρρυθμίες, αυξημένη ευαισθησία στο φως, μείωση οπτικής οξύτητας. Αντιάλλεργικά (Αντισταμινικά) Κόπωση, υπνηλία, μείωση ταχύτητας αντίδρασης, καταστολή. Ψυχοφάρμακα, αντικαταθλιπτικά Μειωμένη δυνατότητα αντίδρασης, καταστολή, διαταραχές αντίληψης κινδύνου (και αντίληψης γενικότερα), αταξία, κίνδυνος από την υπάρχουσα πάθηση. Αναλγητικά, Κωδείνη, Οπιοειδή Σύγχυση, σύνδρομο στέρησης (επί χρόνιας λήψης), καταστολή, μειωμένη δυνατότητα αντίδρασης. Ασπιρίνη Παρακεταμόλη Σε συνδυασμό με Κωδείνη/Καφείνη δημιουργούν κινδύνους. Αναλγητικά-Αντιφλεγμονώδη (μη στεροειδή), τα ονομαζόμενα «Αντιρευματικά» Ανεπιθύμητες Ενέργειες από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, οπτικοακουστικές διαταραχές, δύσπνοια (υπάρχουν διαφοροποιήσεις μεταξύ των ουσιών της κατηγορίας). Αντιδιαβητικά, σακχαρώδης διαβήτης Ο κίνδυνος βρίσκεται στην υπογλυκαιμία: Σύγχυση, διαταραχές όρασης, σπασμοί, κώμα. Φάρμακα γρίππης και διεγερτικά: Καφείνη, Εφεδρίνη Ο κίνδυνος υποτιμάται, αυξάνεται η ριψοκινδυνότητα. Όταν η δράση μειωθεί επέρχεται κόπωση. Αντιϋπερτασικά Ζάλη, κόπωση, κεφαλαλγία, κυκλοφοριακή κατάρρευση(COLLAPSUS). Επικίνδυνο: Υπόταση επί κακής ρύθμισης Αντιβηχικά Ζάλη, κόπωση, σύγχυση, επιμήκυνση χρόνου αντίδρασης. Αντιεπιληπτικά Καταστολή, κόπωση, μείωση ικανότητας αντίδρασης. Η νομοθεσία προβλέπει περιορισμούς επί επιληψίας, βλ. ειδικά συγγράμματα. Τοπικά αναισθητικά Καταστολή (λόγω συστηματικής απορρόφησης). Σπασμοί επί υπερδοσολογίας Κεντρικώς δρώντα μυοχαλαρωτικά(π.χ. επί οσφυαλγίας) Καταστολή, κατάθλιψη, διέγερση, θάμβος όρασης, τρόμος. Αντιπαρκινσονικά Ευαισθησία στο φως («τύφλωση» από αντίθετους προβολείς αυτοκινήτων), διαταραχή προσαρμογής, κίνδυνος από την ίδια την πάθηση! Πηγές: • Εθνικό Συνταγολόγιο 2007, εκδόσεις ΕΟΦ, Αθήνα 2007 • Γερμανική Λέσχη Αυτοκινήτου (ADAC) Τεύχος MOTORWEIT , 3 Μαρτίου 2011 • Weiss H: 3x täglich-Kritische Gebrauchsinformationen Verd. Kiepeheurer-Witsch., Kölln 2003 • Müller-Oerlinghausen B. et all (edit): Hanbuch der unerwϋndschten Arzneimittelwirkungen. Urban + Fischer, München 1999 • Παπαδόπουλος Ι. Στ: Κοινωνική Φαρμακολογία, Έκδοση του Παν/ου Αθηνών, Αθήνα 1999